အေျခခံ ဝိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း (၁) မနာပဒါယီ အရွင္ဝိစိတၱ (ဒုိက္ဦး)

အေျခခံ ဝိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း (၁)
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■

ဒီပုိ႔စ္ေလးဟာ ၀ိပႆနာတရားကုိ အေတာ္အသင့္ အားထုတ္းဖူးသူမ်ား၊ အတုိင္းအတာ တစ္ခုအထိ အေတြ႕အႀကဳံရွိထားသူမ်ား၊ ၀ိပႆနာ ဉာဏ္အဆင့္အတန္း အထုိက္အေလွ်ာက္ ျမင့္ထားသူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ေရးသားျခင္း မဟုတ္ဘဲ ၀ိပႆနာအလုပ္ တစ္ခါမွ မလုပ္ဖူးသူမ်ား၊ စမ္းၿပီးတရား အားထုတ္ခ်င္ေပမယ့္ ဘယ္လုိအားထုတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အေျခခံ အားထုတ္နည္းကုိပင္ မသိသူမ်ား စသူတုိ႔အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး ေရးသားတင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

စိတ္၀င္စားသူမ်ား အေနျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာ အခ်ိန္ယူၿပီး နားလည္ သေဘာေပါက္ေအာင္ အၾကိမ္ႀကိမ္ ဖတ္႐ႈကာ လက္ေတြ႕အားထုတ္ၾကည့္ေစ ခ်င္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္းကုိ မေျပာခင္ ၀ိပႆနာဆုိတဲ့ စကားလုံးရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိ အရင္ေျပာလုိပါတယ္။

၀ိပႆနာဆုိတာ ၀ိ၀ိေဓန ပႆနာ ၀ိပႆနာလုိ႔ စာေပမွာဆုိတဲ့အတုိင္း ၀ိ၀ိေဓန- အထူးထူးအျပားျပားအားျဖင့္ ပႆနာ- ျမင္ျခင္း၊ ၾကည့္ျခင္း၊ ပိပႆနာ- အထူးထူးအျပားျပား ျမင္ျခင္းၾကည့္ျခင္းလုိ႔ စာလုိနားလည္ထား ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးထူး အျပားျပား ျမင္တယ္ဆုိတာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမင္ျခင္းသိျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။

ဆုိလုိတာက စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္သမွ်အရာကုိ သိေနျခင္း၊ ဉာဏ္မ်က္စိျဖင့္ ျမင္သလုိ ျမင္ေနျခင္းလုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။ ပုိၿပီးရွင္းေအာင္ ေျပာရရင္ ျဖစ္သမွ်အရာေတြ အေပၚမွာ သတိကပ္ေနျခင္းပါပဲ။ အဲဒါကုိ သတိပ႒ာန- သတိ၏ ၿမဲစြာတည္ျခင္း၊ သတိရွိေနျခင္းလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕က တရားအားထုတ္တာကုိ ၀ိပႆနာ သတိပ႒ာန္ပြားမ်ားတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သတိပ႒ာနသုတ္လာ သတိပ႒ာန္နည္းအတုိင္း အားထုတ္ျခင္းကုိပဲ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ သတိပ႒ာန္လုိ႔ပဲဆုိဆုိ၊ ၀ိပႆနာလုိ႔ပဲဆုိဆုိ၊ သတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာလုိ႔ပဲ ေျပာေျပာ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ အာ႐ုံေတြကုိ မလြတ္တမ္း သတိကပ္ေနျခင္း၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သတိရွိေနျခင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ တင္ျပေပးမယ့္ အေျခခံ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္းဟာလည္း မဟာသတိပ႒ာန သုတ္လာ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့ နည္းကုိပဲ အေျခခံၿပီး နားလည္လြယ္ေအာင္ တစ္ဆင့္ျပန္လည္ တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

မဟာသတိပ႒ာနသုတ္ကုိ ၾကည့္ရင္ ၀ိပႆနာတရား ဘာေၾကာင့္ အားထုတ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း အေၾကာင္းျပခ်က္မွစၿပီး အားထုတ္တဲ့အခါ ေနရာေရြးခ်ယ္ထုိင္ပုံနည္းကအစ ေဖာ္ျပေပးထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေလာကသားတုိ႔၏ စိုးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈမ်ားမွစ၍ ကိေလသာကုန္ခမ္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းရာ နိဗၺာန္ကုိ သြားရန္မွာ တစ္ျခားနည္းမရွိဘဲ ဒီသတိပ႒ာန္နည္းပဲ ရွိတယ္ဆုိတာကုိ မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာအတိအလင္း ေဖာ္ျပထားိပါတယ္။

ဗုဒၶက “ရဟန္းတုိ႔ ဤခရီးလမ္းသည္ သတၱ၀ါတုိ႔၏ စိတ္စင္ၾကယ္ေစရန္၊ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း ငုိေၾကြးျခင္းတုိ႔ကုိ လြန္ေျမာက္ရန္၊ ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း စိတ္ဆင္းရဲျခင္းတုိ႔ကုိ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္၊ အရိယာမဂ္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳရန္ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ ခရီးလမ္းျဖစ္ေပ၏။

ယင္းသည့္ခရီးလမ္းကား ႐ုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ စိတ္၊ သေဘာတရားတုိ႔၌ ႐ုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ စိတ္၊ သေဘာတရားဟူ၍ သတိသမၸဇဥ္ျဖင့္ မလြတ္ေအာင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈမွတ္၍ေနျခင္း ဟူေသာ ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါး အက်င့္တရားတုိ႔ပင္တည္း…”လုိ႔ ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ ဆုိလုိတာက စုိးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈအားလုံး ခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီး နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳဖုိ႔ အတြက္ စိတ္၊ ေ၀ဒနာ၊ ႐ုပ္ႏွင့္ ဓမၼေခၚ သေဘာတရားေတြမွာ ဉာဏ္ပညာျဖင့္ မလြတ္တမ္း သတိရွိရွိ မွတ္သိေနဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ စုိးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈမ်ား ကုန္ဆုံးကာ ကိေလသာၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္ကုိ သြားဖုိ႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းျဖစ္သည့္ ဒီသတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ အားထုတ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ၿပီးေတာ့ ၀ိပႆနာတရား စတင္အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီဟာ “ေတာသုိ႔သြားေရာက္၍ျဖစ္ေစ၊ သစ္ပင္ရင္းသုိ႔ သြားေရာက္၍ ျဖစ္ေစ၊ ဆိတ္ၿငိမ္ရာသုိ႔ သြားေရာက္၍ ျဖစ္ေစ တင္ပလႅင္ေခြၿပီးလွ်င္ ကုိယ္ကုိေျဖာင့္မတ္စြာထား၍ သတိကုိ ေရွး႐ႈျဖစ္ေစလွ်က္ ထုိင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း” ဒီသုတ္ေတာ္မွာ ျပထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ စတင္အားထုတ္မယ့္ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ေတာေတာင္သစ္ပင္ စသည္မ်ား ရွိတဲ့ေနရာကုိ မသြားႏုိင္တာေတာင္မွ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္တဲ့ ေနရာတစ္ခုခုမွာေနၿပီး အမ်ိဳးသားဆုိရင္ သက္ေသာင့္သက္သာ တင္ပလႅင္ေခြထုိင္၊ အမ်ိဳးသမီးဆုိရင္လည္း သင့္ေလွ်ာ္သလုိ သက္ေသာင့္သက္သာ ထုိင္၊ ခါးနဲ႔ေခါင္းကုိ ေျဖာင့္မတ္စြာထားၿပီး မ်က္လႊာခ်ကာ လက္အေနအထားကေတာ့ ဘယ္ဘက္လက္ေပၚ ညာဘက္လက္ ထပ္ၿပီးထားလုိကထား၊ ဒူးႏွစ္ဘက္ေပၚမွာ တစ္ဘက္စီထားလုိကထားၿပီး ခႏၶာကုိယ္ အေနအထားကုိ ျပင္ဆင္ရပါမယ္။

အဲဒီလုိ ျပင္ဆင္ၿပီး ကာယာႏုပႆနာလုိ႔ေခၚတဲ့ အာနာပါန ထြက္ေလ၊ ၀င္ေလကစၿပီး သတိကပ္ကာ ရႈမွတ္ရပါမယ္။

ဗုဒၶက “ရဟန္းသည္ (ေယာဂီသည္) သတိရွိလ်က္သာလ်င္ ထြက္သက္ေလကုိ ႐ႈိက္၏၊ သတိရွိလ်က္သာလွ်င္ ၀င္သက္ေလကုိ ႐ွဴ၏၊ ႐ွည္ရွည္႐ႈိက္႐ွဴလွ်င္လည္း ရွည္ရွည္႐ႈိက္႐ွဴသည္ဟု သိ၏၊ တုိတုိ႐ႈိက္႐ွဴလွ်င္လည္း တုိတုိ႐ႈိက္႐ွဴသည္ဟု သိ၏၊ ထြက္ေလ၀င္ေလ၏ အစ အလယ္ အဆုံး အလုံးစုံေသာ ႐ုပ္အေပါင္းကုိ ထင္ရွားသိလ်က္ ႐ိႈက္႐ွဴမည္ဟု သိလွ်က္က်င့္၏…” စသျဖင့္ အေျခခံ အာနာပါန မွတ္နည္းကုိ ျပေတာ္မူပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္မယ့္ ေယာဂီဟာ ေနရာထုိင္ခင္းႏွင့္ ခႏၶာကုိယ္ကုိ အဆင္ေျပသလုိ ျပင္ဆင္ၿပီး စိတ္မွာတစ္ျခား ဘာအာ႐ုံမွ မရွိေစဘဲ (အားလုံးကုိ ေမ့ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစား) ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္ကုိ အေျခခံ အမွတ္အာ႐ုံျဖစ္တဲ့ ႏွာသိးဖ်ားကုိ အာ႐ုံျပဳထားရပါမယ္။ အဲဒီလုိစိတ္နဲ႔ ႏွားသီးဖ်ားကုိ အာ႐ုံျပဳ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး ထြက္ေလ၀င္ေလကစ မွတ္ရပါမယ္။

ႏွာေခါင္းအေပါက္ေလးကေန တုိးၿပီး အေပၚႏႈတ္ခမ္းစပ္ေလးကုိ ထိထြက္လာတဲ့ ထြက္ေလ၊ ထြက္ေလဆုံးၿပီး ျပန္ၿပီးတုိး၀င္လာတဲ့ ၀င္ေလကုိ အလုိက္သင့္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေပးေနရပါမယ္။

ဒီလုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ အရွိအတုိင္းေလးပဲ မွတ္သိေပးေနရပါမယ္။ အသက္ကုိ လုပ္မ႐ူရပါဘူး။ သူ႔ပုံမွန္ ႐ွဴ႐ိႈက္ေနက် အတုိင္းပဲ လုိက္သိေန႐ုံပါပဲ။ အဲဒီလုိ လုိက္သိမွတ္တဲ့အခါမွာ အမွတ္အာ႐ုံကုိ ထြက္သြားတဲ့ေလ၊ ၀င္လာတဲ့ေလေလး ဆုံးသြားေအာင္ ႏွာသီးဖ်ားနဲ႔ အထက္ႏႈတ္ခမ္းၾကားကေနၿပီး အလုိက္သင့္ေစာင့္ၾကည့္ သိမွတ္ေပးရပါမယ္။ တစ္ေနရာတည္းကပဲ ေစာင့္ၾကည့္မွတ္ေပးရမယ္လုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။

ထြက္လာ၊ ၀င္လာတ့ဲေလရဲ႕ေနာက္ကုိ လုိက္ၿပီး ရင္ေခါင္းမွတစ္ဆင့္ ၀မ္းဗုိက္အထိ လုိက္ေနစရာ မလုိပါဘူး။ ႏွာသီးဖ်ားေလးကပဲ ေစာင့္ၿပီး ထြက္ေလ၀င္ေလ ဆုံးေအာင္တုိးထိလာတဲ့ ေလေလးကုိ အလုိက္သင့္လုိက္မွတ္ ေပးရပါမယ္။ ထြက္ေလ၀င္ေလကုိ အစအဆုံး အလုိက္သင့္ လုိက္သိေနရမယ္ဆုိတာ အဲဒီႏွာသီးဖ်ားနဲ႔ အထက္ႏႈတ္ခမ္းဖ်ား ေနရာေလးကပဲ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး တုိးထြက္လာတဲ့ ထြက္ေလဆုံးသြားတဲ့အထိ၊ ထြက္ေလဆုံးတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ ၀င္လာတဲ့ေလကုိလည္း အဲဒီေနရာကေန တုိး၀င္လာတဲ့ ေလေလးဆုံးသြားတဲ့အထိ စိတ္ကေန သိမွတ္ေပးေနရပါတယ္။ အဲဒီလုိ ထြက္ေလအစအဆုံး၊ ၀င္ေလအစအဆုံးကုိ တစ္ေနရာတည္းကေန ေစာင့္ၾကည့္သိရွိေပးေနတာကုိပဲ အစအလယ္အဆုံး ႐ႈမွတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
အစကေန ဆုံးသြားတဲ့အထိ မလြတ္တမ္းမွတ္ေနရင္ အလယ္မွာလည္း မလြတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါကုိပဲ မလြတ္တမ္း မွတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီနည္းအတုိင္း မလြတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ မွတ္သိေပးရပါတယ္။ ႐ႈမွတ္တယ္ဆုိတာ တုိးထြက္တုိး၀င္လာတဲ့ ေလကုိ မလြတ္ေအာင္ သတိကပ္ၿပီး လုိက္သိေပးေနတာကုိ ဆုိလုိတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အႀကိမ္ၾကိမ္ မွတ္သိေပးေနရပါတယ္။

ခုမွ စမွတ္တဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ မွတ္ခါစမွာ အခက္အခဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သမာဓိ မရွိေသးတဲ့အတြက္ စိတ္မွာ အေတြးေပါင္းစုံ၊ စိတ္ကူးေပါင္းစုံ ၀င္တတ္ပါတယ္။ ဒီထြက္ေလ၀င္ေလကုိပဲ ေကာင္းေကာင္းမွတ္ မရတာေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ထြက္ေလ၀င္ေလ မထင္ရွားတာကုိ ေျပာတာပါ။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ ကုိယ္အသက္႐ႈေနတယ္ဆုိတဲ့ အသိေလးေတာ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအသိအတုိင္း သိမွတ္ေနရင္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ မွတ္ေနရင္းနဲ႔ စိတ္ကအျပင္ေရာက္ၿပီး အေတြးစိတ္ကူးေတြေနာက္ ပါသြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ သတိရတုိင္း ျပန္ၿပီးႏွာသီးဖ်ား အမွတ္အာ႐ုံကုိ ျပန္ယူျပန္မွတ္ေပးရပါတယ္။

ဒီလုိ စိတ္ထြက္လုိက္ သတိရတဲ့အခါ ျပန္မွတ္လုိက္ ထပ္ခါထပ္ခါ အႀကိမ္ႀကိမ္လုပ္ေပးရင္ တျဖည္းျဖည္း သမာဓိ ရလာပါလိမ့္မယ္။ စမွတ္ကာစ သမာဓိ အားနည္းေနေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာ စိတ္ဓာတ္မက် ဇြဲမေလွ်ာ့ဘဲ ႀကိဳးစားမႈ ၀ီရီယကုိ ပုိၿပီးအားဆုိက္ ေပးရပါတယ္။ ဒါမွ သမာဓိ အားေကာင္းလာမွာပါ။

ခုလုိ အာနာပါနကုိ အေျခခံၿပီး အားထုတ္ေနတာဟာ ကာယာႏုပႆနာ႐ႈေနတာ ဆုိေပမယ့္ တကယ့္၀ိပႆနာပုိင္းကုိ သြားဖုိ႔အတြက္ သမာဓိ တည္ေထာင္ေနတာလုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အာနာပါနကုိ ပင္တုိင္အမွတ္အာ႐ုံ အျဖစ္ထားၿပီး ၀ိပႆနာပုိင္းကုိ ကူးရင္ပုိၿပီး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိေစႏုိင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ စမွတ္တဲ့ ေယာဂီအေနျဖင့္ ဒီထြက္ေလ၀င္ေလကုိ မလြတ္တမ္း အစအဆုံး မွတ္တဲ့အလုပ္ တစ္ခုတည္းကုိပဲ အခ်ိန္ေပးၿပီး မွတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚလာတတ္တဲ့ တျခားအာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ လုိက္မမွတ္ေသးပဲ အာနာပါန တစ္ခုတည္းကိုပဲ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ သမာဓိ မတည္ေသးခင္ ၀ိပႆနာပုိင္းကုိ ကူးတဲ့အခါမွာ မွတ္ရတာ ခက္တတ္လုိ႔ပါ။ အာနပါနကုိပဲ တစ္နာရီမွာ တစ္နာရီနီးပါးေလာက္ မလြတ္တမ္း မွတ္ႏုိင္ၿပီဆုိမွ ခႏၶာကုိယ္မွ ေပၚလာတတ္တဲ့ ထုံတာ၊ က်င္တာ၊ နာတာ၊ ကုိက္တာ၊ ယားတာ စတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကုိ ေျပာင္းၿပီး ေပၚရာေပၚရာကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေပးရပါတယ္။

အဲဒီလုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ ေ၀ဒနာရဲ႕ သေဘာကုိ စိတ္ကေလးနဲ႔ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး မွတ္သိေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာရဲ႕ သေဘာဆုိတာက က်င္ရင္က်င္ေနတဲ့ ခံစားမႈ၊ ယားရင္ယားေနတဲ့ ခံစားမႈ၊ ပူရင္ပူးေနတဲ့ ခံစားမႈ စတာကုိ ေျပာတာပါ။

တစ္ခါတစ္ရံ ေ၀ဒနာက ႏွစ္ခုသုံးခု ေပၚေနတတ္တာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ အထင္ရွားဆုံး၊ မွတ္လုိ႔အေကာင္းဆုံးျဖစ္တဲ့ ခံစားမႈ ေ၀ဒနာတစ္ခုကုိပဲ ေရြးခ်ယ္မွတ္ေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ ေ၀ဒနာက ပုိၿပီးျပင္းထားလာတာလည္း ရွိတတ္သလုိ ေလွ်ာ့သြားတာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။

ပုိးယားလာတာ၊ ပုိပူလာတာ၊ ပုိက်င္လာတာ စတာေတြေပါ့။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပုိျပင္းလာတတ္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ေပၚသမွ်ေ၀ဒနာကုိ သီးခံၿပီး ဒီေ၀ဒနာကုိ ေက်ာ္သြားေအာင္ မွတ္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ေ၀ဒနာကပဲ ပုိပုိျပင္းႏုိင္မလား ကုိယ္ကပဲ အမွတ္မလြတ္ေအာင္ သီးခံၿပီး မွတ္ႏုိင္မလားဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ တတ္ႏုိင္သမွ် သီးခံၿပီးမွတ္လုိ႔မွ ေ၀ဒနာက မေလွ်ာ့ဘဲ ပုိၿပီး တုိးတုိးလာေနတယ္ ဘယ္လုိမွ မခံႏုိင္ေတာ့ဘူးဆုိရင္ေတာ့ ဒီေ၀ဒနာကုိ လစ္လ်ဴ႐ႈၿပီး အာနာပါနကုိ ျပန္မွတ္ၾကည့္ပါ။

ဒါလည္းမရ ပုိၿပီးျပင္းလာတယ္၊ မွတ္ရင္းနဲ႔ မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္လာၿပီး မေပ်ာက္ရေကာင္းလားဆုိတဲ့ ေဒါသအေတြးေတြပါ ျဖစ္လာတယ္ဆုိရင္ေတာ့ ထုိင္ထားတဲ့ ဣရိယပုတ္ေလးကုိ သတိေလးနဲ႔ ျပင္ၿပီးထုိင္မွတ္ၾကည့္ပါ။ ဣရိယာပုတ္ ေျပာင္းသြားရင္ ေ၀ဒနာလည္း ေျပာင္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါက ေနာက္ဆုံး ေ၀ဒနာကုိ ဘယ္လုိမွ သီးခံလုိ႔ မရေတာ့မွ ေျပာင္းၾကည့္ဖုိ႔ပါ။ ဒီနည္းအတုိင္း ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္လုိက္မွတ္ေပးတာကုိပဲ ၀ိပႆနာ ႐ႈတယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

ေနာက္သမာဓိ အားေကာင္းလာတဲ့ အခါမွာ ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္အစဥ္ကုိပါ သိလာတတ္ပါတယ္။ စိတ္မွာအေတြးေတြ ၀င္ေတာ့မယ္ ၀င္ေနတယ္ ဆုိတာကုိ သိတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ အဲဒီစိတ္ကုိ သတိနဲ႔ သိေအာင္မွတ္ေပးရပါတယ္။ စိတ္ဆုိတဲ့ သေဘာက တစ္ခါတည္း ခ်ဳပ္ကုိင္ထားလုိ႔ မရတဲ့အတြက္ ေရွ႕စိတ္ကုိ ေနာက္စိတ္က သိလုိက္တာနဲ႔ ေရွ႕စိတ္ေပ်ာက္ၿပီး ေနာက္သိစိတ္က ေပၚလာတာပါပဲ။ အဲဒီလုိ တစ္စိတ္ၿပီး တစ္စိတ္မွတ္မွတ္ သိေပးရင္ကုိပဲ စိတၱာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနတာပါ။

ဆုိၾကပါစုိ႔..။ စိတ္မွာ အလုိမက်ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီအလုိမက်တာကုိ သိလုိက္တာနဲ႔ ဒီအလုိမက်တဲ့ စိတ္မျဖစ္ေတာ့ဘဲ သိစိတ္က ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီသိစိတ္ဟာလည္း ေနာက္ေနာက္စိတ္ေတြက ထပ္ထပ္ၿပီး ေပၚေပၚလာတဲ့အခါ အသစ္အသစ္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေပၚလာသမွ် စိတ္အစဥ္ကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္သိေပးေနႏုိင္ရင္ ဒီစိတ္ဟာ ေရွ႕ဆက္မျဖစ္ေတာ့ ပါဘူး။ အဲဒီလုိ ေပၚသမွ်ကုိ လုိက္သိေပးေနတာကုိပဲ ၀ိပႆနာ ႐ႈတယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့နည္းအတုိင္း အာနာပါနမွ စၿပီး ႐ႈမွတ္ကာ သမာဓိထူေထာင္လုိ႔ ၀ိပႆနာပုိင္းကူးၿပီး စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚလာတဲ့ အရာမွန္သမွ်ကုိ လုိက္ၿပီးသိမွတ္ေပးေန႐ုံနဲ႔ပဲ ဗုဒၶေျပာတဲ့ သတိပ႒ာန္နည္းအတုိင္း အားထုတ္ေနၿပီးသား ျဖစ္ေနပါတယ္။ တစ္ထုိင္တည္းမွာပဲ ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေနတဲ့အတြက္ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ၊ စိတၱာႏုပႆနာ၊ သေဘာတရားကုိ မွတ္သိတဲ့ ဓမၼာႏုပႆနာကုိ ႐ႈမွတ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါက အမည္နာမအေနနဲ႔သာ ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္မွတ္ေန႐ုံပါပဲ။

တကယ္ေတာ့ အားတဲ့အခါတုိင္း ဒီအမွတ္ေလးနဲ႔ ေနတတ္တဲ့ အက်င့္ေလးလုပ္ေပးရင္ ေကာင္းပါတယ္။ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ရာမွာ ထုိင္ၿပီး မွတ္ရမယ္လုိ႔ အထက္မွာ ဆုိထားေပမယ့္ ေလ်ာင္း၊ ထုိင္၊ ရပ္၊ သြားဆုိတဲ့ ဣရိယာပုတ္ေလးမ်ိဳးလုံးကုိ ဘယ္လုိေနရာ ဘယ္လုိအခ်ိန္၊ ဘယ္လုိအေျခ အေနမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ မွတ္သိႏုိင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ရိပ္သာသြားၿပီး တရားအားမထုတ္ႏုိင္ေပမယ့္ ကုိယ့္ေနရာေလးမွာ ကုိယ့္ရဲ႕ခႏၶာကုိယ္နဲ႔ စိတ္မွာ သတိေလးကပ္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနရင္လည္း တရားမွတ္တာပါပဲ။ အိပ္ရာေပၚ လဲွေနတဲ့အခ်ိန္မွာလည္း တစ္ျခားအရာေတြ ေလွ်ာက္ေတြးေနတာထက္စာရင္ ႏွာသီးဖ်ားမွာ စိတ္ေလးကပ္ၿပီး အာနာပါနမွတ္ေနရင္လည္း ကုသုိလ္ျဖစ္ၿပီး သမာဓိတည္ေနကာ အမွတ္သတိနဲ႔ ေနေနတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေနရာရာကုိ ကားစီး၊ ရထားစီး သြားရင္လည္း အာနာပါနေလးနဲ႔၊ အမွတ္သတိေလးနဲ႔ မွတ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ အလုပ္လုပ္တဲ့အခါမွာလည္း အလုပ္မွာ အာ႐ုံဆုိက္ၿပီး လႈပ္ရွားေနတဲ့ ကုိယ္အမူအရာေတြကုိ သတိကပ္ၿပီး လုိက္သိေပးေနတာလည္း အလုပ္ခြင္မွာ တရားမွတ္တာလုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာတာကေတာ့ တရားမွတ္မႈကုိ ေလ်ာင္း၊ထုိင္၊ရပ္၊သြား ဣရိယာပုတ္ေလးပါးလုံးမွာ အခ်ိန္မေရြး၊ ေနရာမေရြး လုပ္ႏုိင္မွတ္ႏုိင္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။

အာနာပါနကုိ အေျခခံထားတဲ့ အေျခခံ ၀ိပႆနာ ႐ႈနည္းကုိ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ အခ်ိန္ေလး နဲနဲစီေပးၿပီး ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္၊ ႀကိဳက္တဲ့ပုံစံမ်ိဳးနဲ႔ မွတ္ၿပီးေလ့က်င့္ႏုိင္ဖုိ႔ ဒီအေျခခံ ၀ိပႆနာ႐ႈနည္းကုိ တင္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။

ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဒီမဟာသတိပ႒ာနသုတ္ တစ္ခုလုံးရဲ႕ အခ်ဳပ္စကားက ”ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ” ဆုိတဲ့ စကားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸါယ္က ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ သိပါဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ သိတယ္ဆုိတာက ခုနေျပာခဲ့သလုိ ေပၚသမွ် ျဖစ္သမွ် အာ႐ုံေတြကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ သိေအာင္လုပ္ပါလုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပၚသမွ်ကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနတာဟာ ၀ိပႆနာ အားထုတ္ထာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ရဲ႕ ေလ်ာင္း၊ ထုိင္၊ ရပ္၊ သြား ဣရိယာပုတ္မ်ားမွာ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သတိကပ္ကာ လုိက္သိ၊ လုိက္မွတ္ၾကည့္ပါဟု တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။

ေမတၱာျဖင့္
မနာပဒါယီ အရွင္ဝိစိတၱ (ဒုိက္ဦး)